Wartość diagnostyczna tłuszczu mleka
Bardzo ważne jest monitorowanie i obserwowanie trendów zmian zawartości tłuszczu w mleku oraz ich związku z innymi składnikami. Stosunek tłuszczów mleka do białek może być dostatecznie wiarygodnym wskaźnikiem w diagnostyce kwasicy lub ketozy.
Oznaczanie subklinicznej ketozy
Gdy stosunek tłuszczów mleka do białek zbliża się do progu 1,5, podejrzewa się subkliniczną ketozę u bydła. Takie zmiany związane są z deficytem energii w organizmie wynikającym ze stanu fizjologicznego bydła (np. po wycieleniu) lub niewłaściwie zbilansowanej diety.
Ilość tłuszczu podczas udoju również nie jest stała. Na początku udoju ilość tłuszczu w mleku wynosi około 1 procent, a w ostatnich porcjach mleka wzrasta do 8 lub nawet 12 procent. Dlatego stałe monitorowanie zawartości tłuszczu w mleku może być ważne nie tylko dla oceny stanu zdrowia zwierzęcia, ale także jako wskaźnik prawidłowego przebiegu procesu dojenia.
| Stosunek tłuszczów do białek przy podejrzeniu ketozy | |
|---|---|
| >1,4 | Istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że krowa ma subkliniczną ketozę, ryzyko klinicznej ketozy wzrasta |
| 1,3-1,4 | Zwiększone ryzyko subklinicznej ketozy |
| 1,2 | Optymalny stosunek tłuszczów i białek |
Oznaczanie podostrej kwasicy (SARA)
| Stosunek tłuszczów do białek przy podejrzeniu kwasicy | |
|---|---|
| 1,2 | Optymalny stosunek tłuszczów i białek |
| 1,0-1,1 | Zwiększone ryzyko wystąpienia podostrej kwasicy (SARA) |
| <1,0 | Krowa jest bardziej narażona na wystąpienie podostrej kwasicy żwacza (SARA), ryzyko klinicznej kwasicy jest zwiększone. |
Optymalny stosunek tłuszczu do białka w mleku bydła mlecznego powinien wynosić około 1,2. Gdy osiągnie limit <1,0, można powiedzieć, że bydło ma podostrą kwasicę. W takim przypadku należy jak najszybciej ustalić i wyeliminować przyczynę choroby. Przyczyną może być nadmierna ilość zboża w diecie lub nadmierna ilość paszy treściwej podawanej podczas jednego karmienia. Kwasicę mogą również wywoływać zbyt drobno posiekane pasze z niewystarczającą ilością strawnego włókna lub surowce paszowe zanieczyszczone mikotoksynami.
Metody oznaczania zawartości tłuszczu w mleku
Bardzo ważne jest zrozumienie i monitorowanie trendów dotyczących zawartości tłuszczu w mleku oraz związku z innymi składnikami (np. białkiem, laktozą). Do niedawna tłuszcz zazwyczaj oznaczano poprzez wysyłanie kontrolnych próbek mleka do laboratorium, ale wraz z rozwojem technologii możliwe jest zintegrowanie w liniach mleczarskich czujników, które w sposób ciągły mierzą ilość tłuszczu w mleku.
Metoda Röse-Gottlieba
Badanie referencyjne do oznaczania zawartości tłuszczu w mleku. Istotą jest oddzielenie tłuszczu od badanej próbki poprzez poddanie jej działaniu stężonego kwasu siarkowego, alkoholu izoamylowego i siły odśrodkowej. Metoda ta jest niezawodna i dokładna, ale może być wykonywana wyłącznie w laboratoriach, ponieważ wymaga użycia przez wykwalifikowany personel specjalnego sprzętu i odczynników. Ponadto test ten zajmuje stosunkowo dużo czasu, dlatego jego stosowanie w zakładach przetwórstwa mleka lub gospodarstwach rolnych jest niepraktyczne.
Laboratoryjne testy spektroskopowe
Tłuszcze są dokładniej określane poprzez analizę ich widm absorpcji i emisji w podczerwieni. Metodologia ta jest bardzo popularna na całym świecie i jest stosowana w wielu laboratoriach do analizy składników mleka. Najczęściej taki sprzęt jest przystosowany do użytku laboratoryjnego, jest dość drogi i wymaga wykwalifikowanych specjalistów. Jednak wraz z rozwojem technologii istnieją możliwości, aby tego typu metody były bardziej praktyczne i dostosowane do użytku nie tylko w laboratoriach, ale także w gospodarstwach.
Analizator mleka BROLIS HerdLine
Zintegrowany analizator mleka BROLIS HerdLine jest niczym małe laboratorium w gospodarstwie mlecznym. Analizator bada skład mleka każdej krowy podczas każdego doju. Ten „mini-spektroskop” jest instalowany na stanowiskach udojowych lub w robocie udojowym na linii mlecznej i nie wymaga dodatkowych odczynników ani specjalnej konserwacji.
Analiza zawartości tłuszczu, białka, laktozy i innych parametrów zapewnia właściwą ocenę zdrowia, wydajności i efektywności ekonomicznej bydła mlecznego. Dane zebrane podczas udoju są przetwarzane w czasie rzeczywistym i mogą być przeglądane za pomocą aplikacji BROLIS HerdLine.
Co wpływa na zawartość tłuszczu w mleku?
Tłuszcz mleczny jest jednym z najbardziej wartościowych i zmiennych składników mleka. W jego skład wchodzą nasycone (~60%) i nienasycone (~40%) kwasy tłuszczowe. Zidentyfikowano ich ponad 400, ale główna część tłuszczu (~90%) składa się z 15-20 różnych kwasów tłuszczowych. Tłuszcz zawiera również witaminy A, D, E, K.
Proporcje i skład tłuszczu mogą się różnić w zależności od pory roku i składu paszy. Na poziom tłuszczu w mleku wpływa wiele czynników: genetyka, okres laktacji, jakość paszy, warunki środowiskowe, proces doju, stan zdrowia zwierząt itp.
Rasa bydła
Największy wpływ na zawartość tłuszczu w mleku ma rasa bydła. Niektóre rasy bydła (np. Jersey) produkują bardziej tłuste mleko, podczas gdy inne (np. Holstein) produkują mleko o mniejszej zawartości tłuszczu. Mleko wysokowydajnych krów mlecznych jest zazwyczaj chudsze, podczas gdy mleko krów o nieco niższej wydajności jest bardziej tłuste. Dlatego podczas selekcji bardzo ważne jest, aby zwracać uwagę nie tylko na ilość produkowanego mleka, ale także na jego jakość. Krowy dające najwięcej mleka nie zawsze są najbardziej korzystne ekonomicznie.
Karmienie
Na jakość mleka bardzo istotny wpływ ma również żywienie. Może być on bezpośredni lub pośredni. W pierwszym przypadku strawiona pasza jest wchłaniana jako źródło do produkcji mleka i energii, w drugim – mikroflora żwacza rozkłada paszę na składniki i powstają wyjściowe elementy do produkcji mleka.
Zawartość tłuszczu można łatwo zwiększyć poprzez podawanie paszy o wysokiej zawartości włókna, takiej jak siano, ale zmniejsza to ogólne zaopatrzenie organizmu w energię i ogranicza produkcję mleka. Większa ilość skrobi w paszy zwiększa stężenie tłuszczu w mleku, ale konieczne jest zapewnienie właściwej równowagi między białkiem a węglowodanami w paszy. W dawkach pokarmowych znajdują się również różne dodatki paszowe (enzymy, probiotyki itp.), które mogą zwiększać ilość tłuszczu w mleku. Młoda trawa jest wodnista i ma mniej włókna, dlatego jeśli bydło jest wypędzane na pastwiska wiosną, należy zwrócić na to uwagę. Nagła zmiana paszy zwykle zaburza aktywność żwacza i sprawia, że u krów może pojawić się biegunka, a wydajność mleczna i stężenie składników mleka spadają. Zmiany w dawce pokarmowej dla bydła należy wprowadzać stopniowo, dodając nowe surowce w niewielkich ilościach w okresie przejściowym.
Stan fizjologiczny
Zawartość tłuszczu w mleku również zmienia się w różnych okresach laktacji. Najwięcej tłuszczu znajduje się w siarze. Wraz ze wzrostem wydajności mlecznej, zawartość tłuszczu zwykle spada przez pierwsze 2 miesiące, a następnie stopniowo zaczyna ponownie rosnąć.
Kiedy krowa jest w cyklu rujowym, zmniejsza się ilość mleka i tłuszczu. Podczas rui ilość mleka i zmiany w jego składnikach zależą od aktywności rui i cech samej krowy.
U bydła cierpiącego na mastitis, ketozę, kwasicę lub inne choroby spowodowane zaburzeniami trawienia, zmienia się skład tłuszczu, wzrasta ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych, rozwija się lipidoza, a jakość produktów mlecznych pogarsza się.
Warunki środowiskowe
Ilość mleka, a także tłuszczu, zmniejsza się z powodu złych warunków w pomieszczeniach (hałas, niewłaściwe traktowanie bydła itp.), złych praktyk udojowych wynikających z braku kwalifikacji personelu, zaniedbanego sprzętu i złych warunków sanitarnych.
